Styreansvar – forseinka oppbodsbegjæring kan koste dyrt

Av: Kristine Geirsdatter Celius og Sondre Holsen Kyte

 Problemstillinga for Høgsterett

Etter straffelova § 407 kan det oppstå straffeansvar dersom leiinga i eit selskap ikkje melder oppbod når selskapet er insolvent og burde vore underlagt konkursbehandling («Konkurstidspunktet»). Forseinka oppbodsbegjæring kan føre til erstatningsansvar etter aksjelova § 17-1.

Ny høgsterettsdom

Høgsterett har i dom HR-2025-1841-A avklart korleis erstatning skal reknast ut etter aksjelova § 17-1 når leiinga i eit selskap melder oppbod for seint. Dommen er avsagt under dissens (4–1), og fleirtalet sin konklusjon inneber at ei forseinka oppbodsbegjæring kan få store økonomiske konsekvensar for selskapsleiinga.

I saka Høgsterett behandla inntraff Konkurstidspunktet 1. februar 2019, men oppbodsbegjæringa vart inngitt først i april 2020. I denne perioden pådrog selskapet seg eit driftstap på 26,5 millionar kroner, noko som reduserte dividendeutbetalinga til kreditorane med 6,4 millionar kroner. Det sentrale spørsmålet for Høgsterett var om erstatningskravet skulle fastsetjast ut frå driftstapet eller ut frå reduksjonen i dividenden.

Høgsteretts vurdering

Kravet om erstatning vart reist av konkursbuet på vegne av det konkursramma selskapet. Fleirtalet på fire dommarar konkluderte med at utmålinga skal ta utgangspunkt i endringa i selskapet si formuesstilling – altså driftstapet – og ikkje i tapet kreditorane leid gjennom redusert dividende.

Sentrale moment for fleirtalet var:

·         Konkursbuet overtek og forfølger selskapet sine krav, ikkje dei einskilde kreditorane sine. Tapet må da sjåast frå selskapet sitt perspektiv og vil tilsvare driftstapet.

·         Driftstapet utgjer eit reelt tap for kreditorfellesskapet som heilskap.

·         Kreditormassen kan endre seg frå Konkurstidspunktet til oppbod faktisk vert meldt. Det er difor lite naturleg å basere erstatninga på kva tidlegare kreditorar ville fått dersom oppbod ble meldt rettidig.

Vår kommentar

Prejudikatlæra i norsk rett kjem til uttrykk i grunnlova § 88, som fastset at Høgsterett dømmer i siste instans – noko som betyr at dommen vil vere retningsgivande framover.
Samtidig ser vi at mindretalet sine synspunkt har mykje for seg. Dei peikar på at erstatninga heller burde reknast ut frå kreditorane sitt faktiske tap gjennom redusert dividende. I saka hadde leiinga brote plikta til å melde oppbod tidsnok. Denne plikta er primært meint å verne kreditorane sine økonomiske interesser, ettersom det er nettopp kreditorane som i praksis lir varig tap når oppbod kjem for seint.

Vi meiner at mindretalet sitt syn representerer eit alternativ som på ein tydeleg måte reflekterer at det er kreditorane som lir tap ved forseinka oppbud.

Fleirtalet legg i staden vekt på selskapet sitt tap i form av driftstap som følge av forseinka oppbod. Dette er ein interessant og prinsipiell tilnærming, men ho reiser òg spørsmål om kva for interesser reglane om oppbodsplikt eigentleg er meint å verne.

Link til dommen: Norges Høyesterett - Dom: HR-2025-1841-A - Lovdata

Sondre Holsen Kyte

Advokat Sondre Holsen Kyte har brei erfaring med rådgjeving i komplekse transaksjonar, ulike former for finansiering og finansregulatoriske problemstillingar.

Han har erfaring med å bistå vanlege aksjeselskap, fintech-selskap og regulerte føretak innan finanssektoren og er ein del av forretningsteamet vårt.

Kontakt for bistand Sondre Holsen Kyte

Kristine Geirsdatter Celius

Advokat Celius har brei kompetanse frå ulike juridiske fagfelt og arbeider med tvisteløysing på tvers av firmaet sine forretningsområder. Ho er leiar for faggruppe for forretning og bistår klientar med spørsmål innanfor kontrakts- og selskapsrett, immaterialrett, fast eigedom og tingsrett og er ein del av forretningsteamet vårt.

Kontakt for bistand Kristine Geirsdatter Celius